چرا آنرا شب قدر نامیده اند ؟
.....................................
از آنجا که واژه «قدر» دارای معانی مختلفی همچون « عظمت و بزرگى» ؛ « تضییق و تنگ كردن یعنى در آن شب از كثرت ملائكه روى زمین تنگ میشود »، و « تقدیر و سرنوشت» است (1)، لذا در علت نامگذاری این شب , به شب قدر ؛ بیانهای مختلفی از بزرگان دین وارد شده است .
1 : برخی از بزرگان دین فرموده اند که چون «قدر» به معنی تقدیر و اندازه گیری است و خدای سبحان در این شب , حوادث یک سال را (از قبیل مرگ وسعادت و روزی و ...) مقدر می کند , به همین خاطربه این شب ؛ شب قدر گفته شده است .
البته قول این گروه از مفسرین را هم لغت وهم روایات و هم آیات قرآن , تایید می کند .
راغب می گوید :و قوله :( إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْر ) أی: لیلة قیّضها لأمور مخصوصة
یعنی شب قدر شبی است که خدای سبحان آنرا برای امور مخصوصی آماده ومقد ر نموده است .(2)
و آیه 3 و4 سوره مبارکه دخان هم بر همین معنا دلالت دارد .(إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَكَةٍ ......فیها یُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكیمٍ )
یعنى شب قدر شبى است كه هر امرى از امور بر طبق حكمت الهیه تفصیل و تبیین مىشود كه در اینجا تعبیر « یُفْرَقُ» اشاره به این است كه همه امور و مسائل سرنوشتساز در آن شب مقدر مىشود .(3)
كه ایگونه تفسیر كردن آیه ؛ هماهنگ با روایات بسیارى است كه مىگوید در شب قدر ؛ مقدرات یك سال همه انسانها تعیین مىگردد، و ارزاق، و سرآمد عمرها، و امور دیگر، در آن شب تفریق و تبیین مىشود.(4)
و اما روایات موافق با این معنا
امام رضا عیله السلام می فرمایند :( ِیُقَدَّرُ فِیهَا مَا یَكُونُ فِی السَّنَةِ مِنْ خَیْرٍ أَوْشَرٍّ أَوْ مَضَرَّةٍ أَوْ مَنْفَعَةٍ أَوْ رِزْقٍ أَوْ أَجَلٍ وَ لِذَلِكَ سُمِّیَتْ لَیْلَةَ الْقَدْر)
رمضان ماهى است كه در آن تقدیرات و مسائلى كه در آن سال از نیكى و بدى، خیر و شرّ نفع و ضرر، سود و زیان، و زندگى و مرگ و بهره روزى هر فرد تعیین میگردد (در شب قدر كه در این ماه میباشد) و بهمین جهت است كه آن شب را «قدر» میگویند).(5)
2 : برخی از مفسرین «قدر» را به معنای بزرگی وعظمت, معنا کرده اند به دلیل اینکه در آیه 74 سوره مبارکه حج , قدر به معنای عظمت است .
(مَا قَدَرُواْ اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ) یعنی مشركان خدا را آن چنان كه حق عظمت او بود تعظیم نكردند و نشناختند .لذا بر این اساس , این شب را «لیله العظمه» گرفته اند .
شب قدر و بخشش گناهان
....................................
از جمله ویزگیهای این شب شریف , بخشیدن شدن گناهان وعفو عاصیان ومجرمان است و چه بدبخت ودرمانده است آنکس که در این شب , مورد بخشش و غفران واقع نشود .
رسول گرامی اسلام فرمودند : (تُغْلَقُ فِیهِ أَبْوَابُ النَّارِ وَ تُفَتَّحُ فِیهِ أَبْوَابُ الْجِنَانِ فَمَنْ أَدْرَكَهُ وَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ )
کسی که شب قدر را درک کند وبخشیده نشود ؛ پس خدا او را از رحمت خویش درو می سازد .(6)
و در جای دیگر فرمودند :هر کس که از فیض شب قدر محروم گردد , از تمام خیرات محروم شده است .(7)
لذا انسان باید در این شب رحمت , تلاش کند ومقدمات ورود به آن را فراهم کند , از گناه دوری کند به یاد خدا باشد تا غفران الهی شامل حال او بشود .
قرآن کتاب نور و روشنایی است که سعادت و نیک بختی انسانها را ؛ در پرتو عمل به مضامین بلند ونورانی خود می داند .هر کسی را که مشتاق بهشت است باید او را پیروی کند و آنکه مخالف اوست قطعا آتش قهر وغضب الهی در انتظار اوست .
قرآن کتابی است که تمام چیزهای که در راستای رسیدن به قرب الهی بدان نیاز است ؛ در آن وجود دارد.
اما بهترین توصیه او به انسانها این است که (إِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوى)(بقره _197)
و شاید بتوان همین تقوای الهی را بهترین عمل ؛ برای این شبهای عزیز در نظر گرفت .
و قرآن کریم خیلی قشنگ وزیبا ؛ سیمای پرهیزکاران را به تصویر کشیده است .
(الَّذِینَ یُنفِقُونَ فىِ السَّرَّاءِ وَ الضرَّاءِ وَ الْكَظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ ...)(آل عمران _134)
(إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوا) (نحل _138)
(إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِین) (مائده _27)
حقیقت تقوی
.....................
به نظر شما چه کسی میتواند حقیقت تقوا را مثل اهل بیت عصمت وطهارت ؛ بیان بفرماید ؟
اهل بیتی که خود صاحب شب قدر هستند و شب قدر خود سند زنده ای است بر استمرار ولایت و امامت آنها .
امام صادق علیه السلام می فرمایند : (التقوی ؛ أن لا یَفقِدُكَ اللَّهُ حَیثُ أمَرَكَ، وَلا یَراكَ حَیثُ نَهاكَ )
تقوی آنست که خدا تو را در موردی که امر کرده است ؛ غائب نبیند ودر موردی که تو را نهی کرده است ؛ حاضر نبیند .(8)
والحمد لله رب العالمین
...............................
منابع :
............................................................................................................
1 : تفسیر نوین ، ص: 275
2 : ترجمه مفردات، ج3، ص: 141
3 : مرحوم علامه طباطبایی در جلد 18 صفحه 140 تفسیر دیگری برای آیه دارند.
4 : تفسیر نمونه، ج21، ص_153
5 : عیون أخبار الرضا علیه السلام ؛ ج2 ؛ ص116
6 : الكافی (ط - الإسلامیة) ج4 باب فضل شهر رمضان
7 : کنزل العمال ج8
8 : منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئى)، ج12، __ بحار الانوار ج70
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
ورود
اعضا:
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: